آرتریت Arthritis

آرتریت Arthritis به معنای التهاب مفصل است. آرتریت یا ورم مفصل نام یک بیماری خاص نیست بلکه به مجموعه ای از بیش از یکصد بیماری گفته میشود که مشخصه همه آنها همانطور که گفته شده ملتهب شدن مفصل است. شایعترین نوع آرتریت، استئوآرتریت است که به آن آرتروز یا ساییدگی مفصل هم میگویند.

 مفصل چگونه دچار آرتریت میشود

مفصل جایی است که دو استخوان در کنار هم قرار گرفته و در کنار هم حرکت میکنند. دو استخوان یاد شده به توسط رباط هایی به هم متصل میشوند. رباط ها بافت های طنابی یا نواری شکل محکمی هستند که از دو طرف به دو استخوان تشکیل دهنده مفصل متصل شده و آنها را در کنار یکدیگر نگه میدارند.

بر روی قسمتی از استخوان ها که بر روی هم حرکت میکنند لایه بافتی صاف و لغزنده ای به نام غضروف قرار گرفته که موجب میشود استخوان ها به راحتی و بدون اصطکاک بر روی هم حرکت کنند. دو سر استخوانی که مفصل را درست میکنند در داخل یک کیسه بافتی به نام کپسول مفصلی قرار گرفته است. داخل این کیسه را فضای مفصلی میگویند.

فضای مفصلی حاوی مایع مفصلی یا مایع سینوویال است. مایع مفصلی لزج است و موجب لیز شدن بیشتر سطوح غضروف مفصلی میشود. مایع مفصلی به توسط لایه سینوویال که سطح داخلی کپسول مفصلی را پوشانیده است ترشح میشود.

در انواع مختلف آرتریت غضروف مفصل دچار آسیب میشود. آسیب غضروف به چهار علت عمده بوجود میاید که عبارتند از

1.      بیماری های خود ایمنی یا اتوایمیون که در آنها سیستم دفاع ایمنی بدن بجای اینکه به عوامل مهاجم خارجی حمله کنند بافت های خود بدن را مورد تهاجم قرار میدهند. انواع روماتیسم ها در این دسته قرار میگیرند

2.      شکسته شدن استخوان در محل مفصل

3.      خراب شدن غضروف مفصل به علت زیاد کار کشیدن از آن و یا بالا رفتن سن

4.      عفونت مفصلی

علائم آرتریت چیست

برحسب نوع آرتریت علائم آن متغیر است ولی علائم مشترکی که تقریبا در همه انواع آرتریت ها وجود دارد درد، تورم و خشکی و محدودیت حرکتی در مفصل است. در معاینه مفصلی در بعضی از انواع آرتریت میتواند افزایش مایع مفصلی، درد موضعی بر روی مفصل در هنگام فشار دادن و یا حرکت دادن آن، گرمی و قرمزی و ورم مفصل و تغییر شکل آن را مشاهده کرد.

بعضی آرتریت ها با علائم سیستمیک مانند تب و ضعف و بیحالی و بی اشتهایی همراه است و در بعضی دیگر از آرتریت ها علائم درگیری دیگر سیستم های بدن مانند دستگاه گوارش، پوست، چشم و یا دیگر ارگان ها وجود دارد.

توصیه های اصلی به شرح زیر است:

Ø      قبل از هر اقدامی، نخست وزنتان را کم کنید
اگر اضافه وزن داشته و چاق هستید فشار بیشتری به مفصل هایتان وارد می‌شود. با کاهش وزن، خطر صدمه بیشتر به مفصل از بین می‌رود و میزان حرکت شما بیشتر می‌شود.

Ø      رژیم غذایی داشته باشید 
اگر قرار است وزن کم کنید، باید با پزشک و یا متخصص تغذیه مشورت کنید و به صورت جدی پیگیر آن باشید. 
مصرف آنتی اکسیدان و کلسیم، استخوان‌هایتان را تقویت می‌کند. مصرف ویتامین ۴۰۰) Dواحد در روز) و کلسیم ( ۱۰۰۰تا  ۱۲۰۰میلی‌گرم در روز) ضروری است.  ویتامین‌های  Eو  Cهم در حفاظت از استخوان‌ها موثرند.

Ø      فعال بمانید و ورزش کنید 
"ورزش" بهترین درمان آرتریت است و به کاهش وزن کمک می‌کند، انعطاف- پذیری بدن را افزایش می‌دهد، از درد می‌کاهد، قلب را تقویت می‌کند و جریان خونتان افزایش پیدا می‌کند. پیاده‌روی، شنا و ورزش‌های ایروبیک آبی، بسیار توصیه می‌شود چون انجام آن برای مفاصل راحت است. اگر در ابتدا ورزش دردناک است صبر داشته باشید چون با گذر زمان درد کمتر می‌شود، البته قبل از انجام هر نوع ورزش با پزشک معالجتان مشورت کنید. در حالی که ورزش برای التهاب مفاصل نقش کمک‌کننده دارد، ورزش بیش از حد نیز موجب افزایش درد می‌شود. در مواقعی که نیاز به استراحت دارید بهتر است سرعت ورزشتان را کم کنید یا حتی آن را متوقف کنید. وقتی آرتریت دارید ضلات شما ضعیف می‌شود، همین مساله دردتان را تشدید می‌کند با انجام ورزش‌هایی برای تقویت عضلات، درد تسکین افته و پایداری مفاصلبیشتر می‌شود، بنابراین خطر افتادن کمتر می‌شود. بعضی ورزش‌های خاص دامنه حرکت مفاصل را بالا می‌برد، برای اینکه حرکت‌های ورزشی را درست انجام بدهید حتما با فیزیوتراپیست خود مشورت کنید.

Ø      سرگرمی را فراموش نکنید
نگذارید درد مفاصل تمام زندگی شما را تصاحب کند از منزل بیرون بروید اوقات خوشی را برای خودتان برنامه ریزی کنید.  وقتی حواستان از درد و ناراحتی متمرکز نباشد، شادی به خانه دلتان برمی گردد.  ورزش، تفریح و سرگرم شدن به کار، سبب تخفیف درد و تغییر فکر شما از موضوعی به موضوعات دیگر می‌شود.

Ø      شرایط را تعدیل و تنظیم کنید
تغییرات محسوس، کشش مفاصل و عضلات را کم می‌کند و از اسپاسم و گرفتگی دردناک جلوگیری می‌کند.
اگر آرتریت کمر دارید به هنگام نشستن، حمایت مناسبی برای پشت و کمر فراهم کنید، به طور مثال هنگام مطالعه دراز نکشیده و روی صندلی بنشینید.

Ø      از گرما و سرما استفاده کنید
بالشتک‌های گرم، کیسه آب گرم، دوش گرم و ماساژ با پارافین ولرم موجب افزایش جریان خون شده و درد و سفتی عضلات را کم می‌کند.  بالشتک‌های سرد هم التهاب ناحیه متورم را کم می‌کند، بسیاری از مبتلایان، کیف‌های کوچک یخ را در دست نگه می‌دارند و یا روی زانو می‌گذارند و بااین روش درد خود را تخفیف می‌دهند.

Ø      خوب بخوابید
اگر خواب شب کافی و خوب باشد وضعیت شما در روز بسیار بهتر می‌شود.  درد شما در روز کاهش می‌یابد و به طور کلی حال بهتری پیدا می‌کنید. اگر در خوابیدن مشکل دارید با پزشک معالج خود مشورت کنید، اگر زمان مصرف داروها را تغییر دهید ممکن است درد شبانه شما کمتر شود. بهتر است قبل از خواب برای آرامش عضلات و کاهش دردتان دوش آب گرم بگیرید. پزشکان تاثیر ماساژ را بر تسکین درد کمتر از دارو نمی‌دانند. ماساژ با افزایش جریان خون و گرمی مفصل مبتلا، باعث تسکین درد می‌شود.

Ø      به درمان‌های جایگزین فکر کنید
وقتی درمان‌های معمول کارایی نداشته باشد درمان‌های مکمل یا جایگزین توصیه می‌شود. طب سوزنی با تحریک مواد شیمیایی طبیعی تسکین‌دهنده درد، موجب بهبود آن می‌شود.  بنا بر تحقیقات انجام شده "گلوکوزامین" و "کندراتین" مکمل‌های خوبی برای درمان به حساب می‌آیند.  این دو ماده به طور طبیعی در مایع مفصل وجود دارد. هر دوی آنها سبب تحریک تولید مفصل شده و التهاب را کم می‌کنند.  نتایج تحقیقات درباره این دو مکمل کمی پیچیده است، در یکی از انها مشخص شده این دو مکمل روی آرتریت خفیف اثر ندارند اما روی نوع متوسط تا شدید موثر است. مطالعه دیگری نیز نشان می‌دهد که گلوکوزامین سبب کاهش روند پیشرفت آرتریت در زانو می‌شود. در ضمن، متخصصان معتقدند که مصرف این دو مکمل ضرر ندارد.

Ø      از وسایل کمکی استفاده کنید
اگر در پاهایتان احساس ثبات نمی‌کنید و احتمال افتادن شما وجود دارد بهتر است از عصا، واکر یاانواع وسایل کمکی دیگر استفاده کنید چون وزن را از روی مفصل برداشته دردتان را کاهش می‌دهد و احتمال افتادن شماکم می‌شود.
دراین موارد مواظب باشید این وسایل مناسب حال شما باشند و شیوه استفاده صحیح از انها را یاد بگیرید.
به طور مثال استفاده از عصا در همان طرف که درد دارد ، صحیح نیست.
هر چه راه کارهای کنترل بیماری و درد را بهتریاد بگیرید ، زندگی تان راحت تر می‌شود پس نگذارید این بیماری زندگی شما را تحت تاثیر قرار دهد.

فیزیوتراپی

روش های مختلف فیزیوتراپی در بهبود حرکات مفصلی ، کاهش درد وافزایش کارایی بیماران مبتلا به این عارضه نقش برجسته ای دارند . این روش ها بخصوص وقتی به صورت منظم انجام شوند باافزایش دادن میزان آب درحد مطلوب در مفصل وکپسول  مفصلی در کاهش یا رفع علائم موثرند . در ادامه به بیان نقش روش های مختلف فیزیوتراپی در درمان استئوآرتریت مفصل های بدن می پردازیم

گرمای سطحی

1.       گرمای مرطوب

در این روش با استفاده از حوله گرم ومرطوب یا انجام استحمام یا استفاده از کیسه های گرمازای حاوی مایع مفصل گرم می شود این روش چنانچه 3 بار در روز و هر بار به مدت 20 – 15 دقیقه انجام شود می تواند نقش مهمی در رفع علائم و درد داشته باشد .

2.       گرمای خشک

چراغ مادون قرمز فیزیوتراپی IR با هدف کاهش درد ، کاهش اسپاسم و گرفتگی عضلانی مورد استفاده قرار می گیرند. اشعه مادون قرمز تولید شده به وسیله چراغ مادون قرمز فیزیوتراپی IR با طول موج ۱۰۰۰ تا ۴۰۰۰۰آنگسترم وقتی به بدن تابیده می شود به گرما تبدیل شده و باعث افزایش سرعت گردش خون در ناحیه تحت درمان می شود و در نتیجه باعث بهبود تغذیه سلول ها از نظر رسیدن  مواد غذایی و اکسیژن بیشتر به آنها شده ، مواد زاید ی که به علت سیکل درد در عضلات ایجاد شده است را دور می کند و درد در آن ناحیه را کاهش می دهد . 

گرمای عمقی

در این روش متخصص مربوطه با استفاده از دیاترمی امواج کوتاه یا میکروویو یا استفاده از امواج اولتراسوند سبب ایجاد گرمای عمقی در مفصل می شود . ثابت شده است که دیاترمی امواج کوتاه همراه با ماساژ با یخ دوره ای و ورزش های مناسب یک برنامه بسیار مفید برای کاهش یا رفع علائم بیماران مبتلا به آرتروز مفصل های بدن می باشد .گرمای عمقی نباید برای بیمارانی که دچار التهاب حاد مفاصل هستند به کار رود این روش بخصوص در آرتروز مفصل شانه و برای آزاد کردن تاندون های این مفصل کاربرد دارد

سرما درمانی

در این روش با استفاده از کیسه های حاوی یخ یا یخ پیچیده شده داخل حوله درد و التهاب مفصل را کاهش می دهد .

آب درمانی

آب درمانی می تواند درد و خشکی مفصل ها را کاهش دهد . ورزش و راه رفتن در داخل استخر شاید بهتر باشد چرا که آب وزن وارد بر مفاصل را کاهش می دهد .

تحریک الکتریکی از طریق پوست ( TENS  )

این روش درمانی می تواند سبب کاهش یا رفع درد شود .در این روش از طریق الکترود هایی که روی پوست قرار می گیردامواج الکتریکی به مفصل یا نقاط دردناک انتقال می یابد . لباسهایی طراحی شده اند که مجهز به این سیستم هستند و فرد در طول روز آن را می پوشد و در هنگام درد با فعال کردن سیستم علائمش رفع می گردد.

بیوفیدبک
این روش می تواند سبب شل شدن عضلات و رفع اسپاسم آنها و افزایش کنترل فرد بر روی درد شود .

طب سوزنی

این روش یک روش سنتی چینی است که در آن در نفاط خاصی از بدن که به چاکراههای اصلی بدن ارتباط دارند سوزن فشار داده می شود واز این طریق تسکین درد ایجاد می گردد .

فشار نقاط حساس

در این روش همان نقاط مورد بحث در طب سنتی چینی را نه توسط سوزن بلکه توسط فشارانگشت تحریک می کنند .