مقدمه

لگن متشکل از سه استخوان است که باهم یک حلقه را تشکیل می دهند. این حلقه مسئول انتقال وزن تنه و اندامهای فوقانی به پاها می باشد و کف آن توسط عضلات کف لگن پوشیده شده است. بر روی این عضلات سه ارگان مهم، از جلو به عقب شامل مثانه، رحم (در زنان) یا پروستات (در مردان) و رکتوم انتهای روده بزرگ قرار میگیرد. چنانچه عملکرد این عضلات مختل گردد بدین معنی که عضلات ضعیف شوند، به موقع وارد عمل نشوند و یا هماهنگی لازم را با هم نداشته باشند باعث اختلال در عملکرد این ارگان ها می شود.

اختلالات کنترل و دفع ادرار

خروج غیر ارادی ادرار، بی اختیاری ادراری نامیده می شود. شیوع بی اختیاری ادرار با بالا رفتن سن افزایش می یابد و زنان را بیشتر از مردان گرفتار می کند. انواع بی اختیاری ادراری عبارتند از:

1. بی اختیاری ادراری فشاری: این بیماران با افزایش فشار داخل شکمی دچار نشت ادرار می شوند. (برای مثال حین عطسه، سرفه، پریدن، فعالیت های جنسی و ....)

2. بی اختیاری ادراری فوری: عبارت است از ناتوانی در کنترل ادرار در هنگامی که احساس رخ دهد. در این موارد معمولاً فرد بایستی مکرراً برای تخلیه اقدام کند و برخی اوقات در نیمه شب چندین بار بیدار میشود. این بیماران گاهی قبل از رسیدن به دستشویی دچار نشت ادرار یا حتی تخلیه کامل آن می شوند.

1. بی اختیاری ادراری مختلط: علایم مربوط به هر دو گروه اول و دوم وجود دارد.

2. بی اختیاری ادراری به شکل سر ریز شدن: بی اختیاری ادراری ناشی از سرریز ادرار در مواردی ایجاد می شود که مثانه پر از ادرار شده است. ضعف عضلات مثانه یا انسداد پیشآبراه می تواند منجر به این نوع بی اختیاری ادراری شود. آسیب عضلات عصبی ناشی از دیابت و بیماری های دیگر باعث ضعف عضلات مثانه شده و تومورها و سنگ های ادراری موجب انسداد پیشآبراه می شود.

در این بیماران مثانه بیش از حد پر می شود به طوری که گاهی بیمار حتی احساس پرشدن مثانه را ندارد. اما به دلیل افزایش حجم ادرار دچار سرریزی و نشت ادرار می شود. این نوع بی اختیاری ادراری در خانم ها نادر است. معمولاً ادرار خارج شده در این نوع بی اختیاری ادراری حجم کمی دارد.

بی اختیاری های مقعدی :

به معنی خروج غیر ارادی و تصادفی مدفوع یا گاز از مقعد می باشد. این عارضه می تواند به علت ضعف یا عدم هماهنگی در عضلات کف لگن، برخی از بیماری های سیستم عصبی و ... باشد.

یبوست:

یبوست عارضه شایع است که به علل مختلف ایجاد می شود. یکی از شایع ترین علل یبوست مزمن که به درمان فیزیوتراپی به خوبی جواب می دهد یبوست عملکردی می باشد. این نوع یبوست به علت عدم شل شدن به موقع عضلات کف لگن در هنگام دفع ایجاد می شود. مبتلایان به یبوست های مزمن با زور زدن های شدید و مکرر باعث فشار روی اعصاب لگنی و ضعف عضلات کف لگن می شوند.

افتادگی (پرولاپس) احشاء داخل لگن، در اثر آسیب و ضعف عضلات و فاشیاهای کف لگن ایجاد می شود. این امر باعث پایین آمدن مثانه، رحم یا رکتوم می گردد. افتادگی ها می توانند باعث بی اختیاری ادرار و مدفوع، یبوست، اختلالات جنسی و ... شوند.

اختلالات کف لگن در کودکان:

در کودکان نیز مشکلات مربوط به کف لگن میتواند منجر بی اختیاری ادرار و شب ادراری، بی اختیاری مدفوع، یبوست و ... شود. این اختلالات ممکن است به علت ضایعات وارده به سیستم عصبی مرکزی (نغز و نخاع)، اختلالات ساختاری سیستم دفعی، عدم تعادل عضلات کف لگنی و یا اختلالات رفتاری باشند.

اختلالات جنسی:

به دلیل ارتباطات عضلات کف لگن، عدم کارکرد درست، درد و گرفتگی این عضلات می تواند باعث اختلالات سیستم سکشوال شود که منجر به مشکلات روحی روانی فرد و نارضایتی از زندگی مشترک شود.

درمان

بسیاری از افراد مبتلا به اختلالات کف لگن، به دلیل شرم و یا به دلیل آنکه آسیب های این ناحیه را پدیده ای طبیعی در اثر افزایش سن می دانند، برای معالجه مراجعه نمی کنند. در برخی از بیماران نیز چند عارضه با هم بروز می کند، در حالی که فرد نمی داند این عوامل با هم مرتبط است.

فیزیوتراپی

تحقیقات متعدد نشان می دهند که انجام فیزیوتراپی کف لگن می تواند اختلالات دفع را تا 80 درصد بهبود بخشد و مانع بسیاری از جراحی ها شود. فیزیوتراپی با روشی کاملاً ایمن و ماندگار، کیفیت زندگی بهتر خواب راحت شبانه، سهولت دفع، فواصل مناسب استفاده از دستشویی، روابط جنسی رضایت بخش، عدم نیاز به پد بهداشتی و ... مواردی است که بیماران پس از درمان گزارش می کنند.

روش های درمانی

1. بیوفیدبک: دستگاه بیوفیدبک با استفاده از علائم دیداری و شنیداری به بیمار کمک می کند تا عضلات کف لگن را شناسایی کرده و عملکرد مناسب را به دست آورد. لازم بذکر است ، برای درمان کودکان از بازیهای انیمیشنی استفاده می گردد که در افزایش توجه و همکاری آنها در امر درمان بسیار موثر است

2. تمرین درمانی: با توجه به نوع اختلال عمل در احشا و وضعیت های نامناسب ناحیه کمری-لگنی، یک برنامه تمرینی طراحی و به بیمار آموزش داده می شود. فیزیوتراپیست تمرینات را به بیمار آموزش داده و در طی جلسات درمانی به تدریج تعداد و نوع تمرینات را افزایش می دهد.

1. تحریکات الکتریکی : با هدف کاهش درد و افزایش قدرت و هماهنگی عضلات کف لگن استفاده می شود.

2. تکنیک های دستی: گاهی نواحی دردناکی در عضلات کف لگن به علت نقاط ماشه ای به وجود می آید که می تواند منجر به اسپاسم و سفتی در عضلات ناحیه شود. این درد می تواند بصورت موضعی در ناحیه داخل واژن یا رکتوم احساس شود یا حتی به ناحیه لگن و ران منتقل شود. یکی از مهم ترین درمانهای این مشکل، تکنیک های دستی می باشد که توسط فیزیوتراپیست انجام می شود.

3. توصیه های مناسب تغذیه ای و تغییر مناسب سبک زندگی:تصحیح عادات دفعی و روش های مناسب تغذیه ای جهت تسهیل عملکرد روده

تحقیقات متعدد نشان می دهد با استفاده از روش های درمانی نوین و تخصصی در زمینه فیزیوتراپی کف لگن، میتوان اختلالات این ناحیه را بدون هیچ گونه عارضه ای در زن و مرد درمان کرد.

بین وکیل آباد 20 و 22    پلاک 482

تلفن : 38661777  -  38649777

www.ptraja.com