انعطاف پذیری و شیوه های کشش عضلات

تعریف

انعطاف پذیری را می توان تحت عنوان دامنه حرکتی مفصل یا گروهی از مفاصل تعریف کرد دامنه حرکتی طبیعی مفصل و بافت نرم در پاسخ به فعالیت یا کشش پسیو  یا غیر فعال ( HALVORSON 1989)توانایی حرکت مفصل به نرمی در سراسر دامنه حرکتی  ( KENT 1998 )توانایی حرکت یک یا گروهی از مفاصل  به نرمی و سادگی در سراسر دامنه حرکتی بدون محدودیت (KISNER & COLBY 2002 )

عوامل محدود کننده انعطاف پذیری

٭ استخوان سازی

٭  توده چربی 
٭  پوست
٭  عضلات و تاندونها
٭  اتصال و پیوند بافتها در اطراف مفصل
٭  سن
٭  جنسیت
٭ نوع فعالیت

دامنه حرکتی
دامنه حرکتی فعال: انعطاف پذیری ” دینامیک“ یا ” پویا “
دامنه حرکتی غیر فعال: انعطاف پذیری ” استاتیک “ یا ” ایستا “

انواع شیوه های کشش عضلات

کشش بالستیک یا تابی و لنگری BALLISTIC TECHNIC
کشش استاتیک یا ایستا  STATIC STRETCHING
کشش  PROPRIOCEPTIVE NEUROMUSCULAR FACILITATION 

 انواع تمرین های کششی

انواع کشش؛ کشش بالستیک ، کشش دینامیک ، کشش فعال ، کشش غیر فعال ، کشش استاتیک ، کشش ایزومتریک و کشش PNF هستند.

اگر چه انواع مختلفی از کشش وجود دارد اما 2 نوع اساسی آن کشش بالستیک و کشش استاتیک هستند ، این 2 کشش برای گرم کردن و سرد کردن در تمرینات تناسب اندام ضروری هستند.

کشش بالستیک

کشش بالستیک که به عنوان کشش فعال نیز شناخته می شود از حرکت و نیروی حرکتی برای کشش عضله استفاده می کند، کشش بالستیک شامل یکسری حرکات سریع ست که یک وضعیت کششی خاص تبدیل می شوند. کشش های بالستیک  سبک از بخش های ضروری گرم کردن قبل از ورزش است کشش های بالستیکی که در برنامه گرم کردن خود انجام می دهید باید متناسب با حرکاتی باشد که در هنگام ورزش کردن می خواهید انجام دهید.

حرکات زیر مثال هایی از کشش های بالستیک هستند :

 چرخش های مفصل

1- بایستید و دست هایتان را در دوطرف بدن قرار دهید
2- هر کدام از مفاصل زیر را خم کنید ، کشش دهید و بعد بچرخانید

• انگشتان
• مچ
• آرنج
• شانه ها
• گردن
• تنه و تیغه های شانه
• لگن
• زانو ها
• مچ پا ها
• پا و انگشتان

در این روش، از انقباضات متوالی عضلات آگونیست جهت ایجاد کشش های سریع عضله آنتاگونیست استفاده می شود. انقباض فعال و کشش عضله با استفاده از جاذبه صورت می گیرد. اگر نیروی تولیدی بوسیله حرکات تند و ناگهانی، بیشتر از کشش عضله باشد ممکن است باعث آسیب دیدگی عضله گردد. انقباضهای متوالی و شدید عضله آگونیست که منجر به کشش عضله آنتاگونیست می شود، می تواند باعث درد عضلانی شود.

- در این تکنیک ، انقباظات مکرر عضلات آگونیست برای کشش سریع عضلات آنتاگونیست به کار می روند .

- ایمنی بودن این نوع کشش مخصوصاً برای افراد ساکن و ورزشکاران متحمل صدمات عضلانی زیر سوال است

- واقعیت آن است که در بسیاری از مهارت های روزانه و ورزشی ، کشش بالستیک وجود دارد مثل شوت زدن .

- با توجه به کاربرد کشش بالستیک در اعمال روزانه و خطرات ناشی از این حرکت ، در مراحل آخر التیام در برنامه توانبخشی باید باشد.

 کشش استاتیک

کشش غیر فعال عضله آنتاگونیست، توسط ایجاد  کشش بیشینه در یک دوره زمانی صورت می گیرد. این کشش به دلیل کشش کنترل شده، خطر کمتری دارد.

- کشش پاسیو یک عضله خاص آنتاگونیست از طریق قرار دادن آن در یک وضعیت حداکثر کشش و نگهداشتن آن برای مدتی می باشد.

- مدت کشش باید بین 15 تا 30 ثانیه باشد و برای هر عضله 3 تا 4 بار باید تکرار شود.

- تحقیقات نشان می دهد که هر دو کشش بالستیک و استاتیک به یک اندازه موثر می باشند ( در بهبود دامنه حرکتی ) ، ولی کشش استاتیک خطر کمتر دارد چرا که میزان در این روش تحت کنترل است و در افراد مسن و تمرین نکرده بسیار کاربرد دارد.

- بعد از گرم کردن با کشش استاتیک ،‌در زمان مناسب می توان کشش بالستیک را اجراء کرد و سرعت و شدت را به طور پیشرونده افزایش داد.

کشش PNF
ترکیبی از انقباض یا کشش و ریلاکس کردن عضلات آگونیست و آنتاگونیست می باشد. روشهای مختلف این کشش:   SH, CR, HR, CRAC

سایر فوائد PNF
٭  افزایش تعادل، قدرت، توسعه ثبات در مفصل
٭  افزایش استقامت و بالا بردن جریان خون
٭  بالا رفتن هماهنگی
٭  آرامش و ریلکس شدن عضله

توصیه هایی برای انجام کشش PNF

با به حرکت در آوردن مفصل تا انتهای دامنه حرکتی، در گروه عضلات بزرگ کشش ایجاد کنید. پیش از کشیدن گروه عضلانی بزرگ ،انقباض ایزومتریکی به مدت 5 الی 6 ثانیه انجام دهید. همزمان با اینکه عضله در نقطه جدید وادار به کشش استاتیک می شود، گروه عضلانی منقبض شده را ریلاکس کنید.

در حالی که تمرین های کششی در مقایسه با ورزش های قدرتی و استقامتی مثل تمرین با وزنه ( دمبل وهالتر ) و ورزش های سنگین با وزنه تمرین های ملایمتری هستند  ولی بدون یک کشش خوب  تمام فعالیت شدید شما در باشگاه ناقص باقی می ماند.

توصیه های زیر به شما در هنگام انجام حرکات  کششی کمک می کند .

چگونه کشش انجام دهیم

Ø      بهترین کشش، کشش آهسته و آرام است.

Ø      در هنگام انجام کشش ، کشش خود را 10 تا 30 ثانیه نگه دارید.

Ø      از کشش بیش از حد یا کشش تا حد درد خودداری کنید  این عمل می تواند باعث کشیدگی در عضله ای شود که شما بر روی آن کار می کنید

Ø      عمیق نفس بکشید این امر باعث تشدید کشش در هنگام بازدم می شود

Ø      هر تمرین کششی را 2 یا 3 بار انجام دهید

Ø      در هر بار کشش سعی کنید کشش را بیش تر کنید به یاد داشته باشید تا جایی کشش را انجام دهید که کشش ملایمی به عضله وارد شود

Ø      در تمرین های کششی که زانوی خود را خم می کنید مراقب باشید که زانوی شما فراتر از انگشتان پایتان نرود چرا که این حالت فشار شدیدی به زانوی شما اعمال می کند.

چه وقت کشش انجام دهیم

Ø      برای حفظ انعطاف پذیری بدنتان حداقل هفته ای3 بار حرکات کششی  انجام دهید

Ø      شما می توانید حرکات کششی را هر زمان که دوست داشته باشید انجام دهید ( برای مثال پشت میز کار و یا در حالی که منتظر اتوبوس هستید! ) و در هر موقع از روز که فرصت دارید

Ø      هر دوره انجام حرکات کششی باید 10 تا 20 دقیقه بطول بیانجامد

Ø      برای تمام انواع حرکات نرم و سبک ( calisthenics ) و چه حرکات سنگین با وزنه قبل و بعد از  تمرین ، حرکات کششی انجام دهید

Ø      از کشش های شدید و استرسی 1 تا 2 ساعت بعد از خوردن غذا خودداری کنید

Ø      در خلال روز های گرم ویا شرجی حرکات کششی شدید خود را صبح زود ویا هنگام غروب وقتی که هوا خنک تر و کمتر شرجی است انجام دهید

Ø      بر روی عضله ای که به تازگی آسیب دیده کشش انجام ندهید مگر اینکه پزشک شما به شما اجازه داده باشد. در این صورت نیز سعی کنید با وسایلی مثل زانو بند و مچ بند آن را حمایت کنید

کشش را با احتیاط انجام دهید تا از آسیب جلوگیری کنید . اگر چه معمولا یک گروه از عضلات بیش تر از دیگران تحت کشش قرار می گیرند ولی مهم این است که برای تمام گروه عضلات عمده و مهم حرکات کششی انجام شود . در کنار یک کشش کلی بر روی عضلات عمده و مهم ، حرکات کششی تخصصی نیز بر روی عضلات درگیر وفعال در ورزش ویا تمرینی که می خواهید اجرا کنید ، پیش از تمرین انجام دهید