سازوکار صاف نگهداشتن زانو که مجموعهای از عملکرد اعصاب و عضلات اطراف آن است، دچار اختلال میشود. اما خالی کردن زانو از آنجا اهمیت زیادی دارد که میتواند باعث زمین خوردن و نهایتا شکستگی دندهها و لگن خصوصا در سالمندان شود.
یکی از علل خالی کردن زانو آسیب رباط یا لیگامانهای مفصلی است که وظیفه اتصال استخوانها در مفصل را به عهده دارند. این رباطها رشتههای محکم با قابلیت ارتجاعی هستند که در صورت آسیب و پارگی در صدمات ورزشی و تصادفات و زمین خوردن ها، مفصل بیثبات میشود و خالی کردن زانو اتفاق میافتد. افرادی که در حالت بیتعادلی بشدت روی زانوهایشان فرود میآیند، خصوصا اگر زانو در حالت پیچ خورده باشد، غضروف مفصلشان آسیب میبیند و حتی ممکن است پاره شود. این اتفاق بیشتر در فوتبالیستها بروز مییابد. با افزایش سن به علت این که غضروفهای مفصلی خاصیت ارتجاعی خود را از دست میدهند احتمال پارگی آنها در فعالیتهایی مانند پریدن از روی جوی آب یا پیاده شدن از خودرو بیشتر است.
منیسکها هم نیم دایرههای نرم و ژلهای مانند هستند که در ورزشهای پر تنش بسیار آسیب پذیرند و در صورت پارگی یا کنده شدن و گیر کردن در فضای مفصلی میتوانند باعث خالی کردن زانو شوند. آرتروز زانو یک پدیده طبیعی در بالارفتن سن است که در آن غضروف مفصلی آنقدر نازک میشود که دیگر نمیتواند همه سطوح مفصلی استخوانها را بپوشاند.
در این هنگام استخوانها شروع به ساییدن یکدیگر میکنند که این فرسایش میتواند شکل مفصل را تغییر دهد و نهایتا نیروی وزن بدن در وضعیتی غیرطبیعی به استخوانها در مفصل وارد شود. بعلاوه عضلاتی که زانوی شما را حرکت میدهند، کم کم لاغر و ضعیف میشوند.
این سلسله اتفاقات میتواند سبب بی ثباتی در زانو و تاشدن ناگهانی آن، خصوصا هنگام وزن انداختن روی مفصل شود. اگر شما مشکل در ستون فقرات کمر خود دارید که باعث فشار روی ریشههای عصبی یا نخاع و درد منتشر در ران و ساق میشود، انتقال پیام عصبی به عضلات اطراف زانو را دچار اختلال میکند.
اگر عضلاتی که در مفصل زانو حرکت ایجاد میکنند و کار کنترل حرکات این مفصل را به عهده دارند، پیام عصبی واضح و روشنی دریافت نکنند، عملکرد صحیحی نخواهند داشت و در زمان مناسب کار نمیکنند و خم شدن ناگهانی زانو را در پی خواهند داشت. درد شدید در مفصل هم عملکرد عضله چهارسر در جلوی ران را که وظیفه صاف نگهداشتن زانو را به عهده دارد، مهار میکند و سبب تاشدن زانو میشود.
یکی از بهترین روشهای درمان خالی کردن زانو فیزیوتراپی است. در کلینیک فیزیوتراپی پس از ارزیابی دقیق عصبی ـ اسکلتی ـ عضلانی و تعیین علت بی ثباتی زانو با تجویز زانوبند مناسب برای جلوگیری از پیچش مفصل و اعمال ثبات بیشتر از خارج مانع خالی کردن و آسیب بیشتر در زانو میشویم. به این ترتیب فیزیوتراپیست با کاهش فشار از روی مفصل و ثبات بیشتر از طریق زانوبند و تقویت عضله چهارسر و تحریک و بازآموزی عضلات ثباتدهنده، حس اعتماد به زانو برای وزناندازی و قدم برداشتن مطمئن را به بیمار بازمیگرداند.
درمان خالی کردن مفصل زانو
درمان خالی کردن مفصل زانو به صورت جراحی و غیر جراحی امکان پذیر است.
غیر جراحی
درمانها شامل فیزیوتراپی برای تقویت ماهیچههای اطراف زانو و پوشیدن زانوبند برای حفاظت بهتر از زانو میشود. درمان جراحی با ترمیم و بازسازی رباط آسیب دیده برای بازیابی ساختار طبیعی مفصل زانو انجام میشود. متداولترین نوع بازسازی رباط برای درمان پارگی رباط صلیبی قدامی است.
درمان ناپایداری مفصل زانو میتواند بسیار پیچیده باشد. اولین قدم در انتخاب بهترین شیوه درمانی ارزیابی علائم بیمار است. برای ارزیابی جراحت حاد یا مزمن به سابقه پزشکی دقیق بیمار نیاز است. برای تعیین رباطهای آسیب دیده ارزیابیهای پیچیدهتری انجام میشود. با استفاده از اشعه ایکس میتوان به طور دقیق جراحات را تعیین کرد. در بررسی جراحات مزمن، ارزیابی شیب تیبیا (استخوان ساق پا) بسیار حائز اهمیت است. اگر عمل جراحی مورد نیاز باشد باید یک جراح با تجربه با تیم قوی این جراحی را انجام دهند. زانو بند یک گزینه درمانی موثر در درمان بدون جراحی ناپایداری زانو است.
جراحی
برای بازسازی داخل مفصلی و خارج مفصلی رباط صلیبی قدامی، روشهای جراحی قابل اطمینانی وجود دارد. در این جراحی از ایلیوتیبیال باند، تاندونهای ماهیچه سمی تندینوس و گراسیلیس، تاندون کشکک، بافت آلوگرافت (بافت اهدایی از جسد) و مواد ترکیبی مصنوعی استفاده میشود. در این میان روش جراحی داخل مفصلی متداولتر است. روشهای جراحی نیازمند جایگیری و کشش مناسب گرافت، جلوگیری از ایمپینجمنت (گیر کردن مفصل) و فشار بر روی بافت کاشته شده و انعطاف پذیری کافی است